Zihinsel engeller, bireyin öğrenme, problem çözme, günlük yaşamsal aktivitelerini gerçekleştirme gibi çeşitli yeteneklerini sınırlayan durumlar olarak ifade edilebilmektedir. Bununla birlikte, zihinsel engellilik durumu farklı seviyelerde görülebilmektedir. Bu durum, kalıtsal nedenler, çevresel faktörler ya da doğum öncesi etmenlerden kaynaklanabilmektedir.
Zihinsen engellerin nedenleri arasında genetik faktörler, çevresel dinamikler, doğum öncesi ve sonrası gelişim problemleri yer almaktadır. Down sendromu, Fragile X sendromu ve fenilketonüri (PKU) gibi zihinsel engel durumları genetik faktörler nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Genetik hastalıklar çoğunlukla ebeveynlerden çocuğa geçen kromozom anormalliklerinden kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, erken yaşta fiziksel veya duygusal istismara maruz kalma ve yoksulluk gibi çevresel faktörler de zihinsel engellerin gelişimini etkileyebilir. Doğum öncesi nedenlerden annenin yetersiz beslenmesi, alkol ya da uyuşturucu madde kullanımı ve enfeksiyonlar bebeğin zihinsel gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir. Son olarak, doğum esnasında oksijen yetersizliği ve benzeri komplikasyonların gelişmesi de bebeğin beynine zarar vererek, zihinsel engelliliğe yol açabilmektedir.
Zihinsel engellilik türleri, bireyin işlevsellik düzeyine göre farklı kategorilere ayrılmaktadır. Hafif zihinsel engellilik durumunda bireyler genellikle temel akademik becerileri öğrenebilir ve destekle bağımsız bir yaşam sürdürebilirler. Orta derecede zihinsel engellilik durumunda günlük yaşam becerilerinde daha fazla desteğe ihtiyaç duyulabilmektedir. Ağır zihinsel engellilik durumunda ise bireyler, bakım verenlerin yoğun desteğine ihtiyaç duyabilmektedir. Dil becerileri sınırlı olabilir ve çevreye uyum sağlamakta zorlanabilirler. Çok ağır zihinsel engellilik durumda bireyler temel yaşam ihtiyaçlarını karşılamak için tam zamanlı bir bakıma gereksinim duymaktadır.
Zihinsel engelli bireylerin bakımı, fiziksel, duygusal ve sosyal ihtiyaçlarına göre özelleştirilmelidir. Bireylerin fiziksel güvenliklerini sağlamak adına yaşadıkları ortamda uygun düzenlemeler yapılmalıdır. Örneğin, keskin veya tehlikeli nesnelerden arındırılmış bir alan oluşturmak önemlidir. Ayrıca, bireylerin genel sağlık durumları düzenli olarak takip edilmelidir. Beslenme ve fiziksel aktivite konularına özen gösterilmelidir. Günlük yaşam aktivitelerini düzenlemek, bireylerin güven duygusu geliştirmesine yardımcı olabilir. Belirli bir rutin oluşturmak stresi azaltıp, motivasyonu yükseltebilmektedir. Zihinsel engelli bireyler için özelleştirilmiş aktivite programları ile basit görevlerden başlayarak beceri geliştirme sağlanabilir. Ayrıca, zihinsel engelli bireylerin toplumla bağ kurmaları teşvik edilmelidir. Sosyal etkinliklere katılmak, özgüvenlerini artırabilir ve sosyal becerilerini geliştirebilir.
Zihinsel engelli bireylerin bakım süreçlerinde, profesyonel bir bakım planı oluşturmak ve multidisipliner bir yaklaşım benimsemek oldukça önemlidir. Bu planlar, bireyin ihtiyaçlarını karşılamak ve yaşam kalitesini artırmak için gereklidir. S. Mahmut Özpınar Bakım Merkezi, bireylerin bireysel ihtiyaçlarını belirleyerek, fiziksel, zihinsel ve duygusal gereksinimlerini değerlendirmektedir. Bu doğrultuda, kısa vadeli ve uzun vadeli hedefler koyarak bireyin bağımsızlık seviyesini arttırmaya yönelik stratejiler geliştirmektedir. Bu süreçte aile katılımı da oldukça önemlidir. Aile desteği bireyin gelişim sürecinde kritik bir rol oynamaktadır. Ayrıca, bakım planı belirli aralıklarla gözden geçirilmeli ve bireyin gelişimine göre güncellenmelidir.
Sonuç olarak zihinsel engeller, bireyin öğrenme, problem çözme veya muhakeme gibi yeteneklerini kapsamında karşılaşmış olduğu çeşitli zorluları ifade etmekte olup çeşitli nedenlerle meydana gelebilmektedir. Zihinsel engelli bireylerin yaşam kalitelerini yükseltmek ve konforunu sağlamak için bireysel ihtiyaçlarını dikkate alan, multidisipliner bir yaklaşım benimsenmelidir. S. Mahmut Özpınar Bakım Merkezi, Mardin’de zihinsel ve ruhsal engelli bireylere yönelik olarak bakım hizmetleri sunmaktadır. Multidisipliner yaklaşımlarla temellendirilmiş bakım planları, farklı disiplinlerden gelen uzmanların stratejileriyle şekillendirilmektedir.
Daha fazla bilgi almak için S. Mahmut Özpınar Bakım Merkezi ile iletişime geçebilirsiniz.
